Γυναικομαστία

• Φυσιολογική: νεογνική, εφηβική, γεροντική γυναικομαστία
• Φαρμακευτική: σπειρονολακτόνη, αντιανδρογόνα, αναβολικά, αντιψυχωσικά, SSRIs, αναστολείς αντλίας πρωτονίων
• Ορμονικές διαταραχές: υπογοναδισμός, υπερπρολακτιναιμία, υπερθυρεοειδισμός, αυξημένα οιστρογόνα
• Νεοπλασίες: καρκίνος όρχεων (χοριοκαρκίνωμα), επινεφριδίων, βρογχογενή Ca (παρανεοπλασματικά)
• Συστηματικά αίτια: ηπατική ανεπάρκεια, νεφρική ανεπάρκεια
• Άγνωστης αιτιολογίας (ιδιοπαθής): ~25–30% των περιπτώσεων

- Ιστορικό: έναρξη, διάρκεια, πόνος, λήψη φαρμάκων, χρήση ουσιών, οικογενειακό ιστορικό
- Φυσική εξέταση: σύσταση μάζας, συμμετρία, ευαισθησία, δευτερογενή χαρακτηριστικά φύλου
- Εργαστηριακές εξετάσεις:
  • Ορμονικός έλεγχος: τεστοστερόνη (ολική/ελεύθερη), LH, FSH, PRL, hCG, οιστραδιόλη
  • Έλεγχος θυρεοειδούς: TSH, FT4
  • Ηπατική & νεφρική λειτουργία
- Απεικονιστικός έλεγχος:
  • Υπερηχογράφημα μαστών (συνήθως επαρκές)
  • Μαστογραφία σε υποψία κακοήθειας
  • Υπέρηχος όρχεων σε υποψία όγκου παραγωγής hCG

1. **Παρακολούθηση**:
- Σε φυσιολογική/εφηβική γυναικομαστία ή ήπιες περιπτώσεις <12 μηνών
- Συχνά υποχωρεί αυτόματα (ειδικά σε εφήβους εντός 6–18 μηνών)

2. **Φαρμακευτική αγωγή**:
- Tamoxifen (SERM): 10–20 mg/ημέρα για 3–6 μήνες – μείωση μεγέθους και ευαισθησίας έως 80%
- Raloxifene: εναλλακτικό SERM, καλύτερο προφίλ παρενεργειών
- Αναστολείς αρωματάσης (π.χ. αναστραζόλη): περιορισμένα δεδομένα, κυρίως σε πρώιμες μορφές
- Δεν υπάρχει ένδειξη για χρήση ανδρογόνων εκτός από υπογοναδισμό

3. **Χειρουργική αφαίρεση**:
- Σε περιπτώσεις μακροχρόνιας, συμπαγούς, επώδυνης ή ψυχολογικά επιβαρυντικής γυναικομαστίας
- Τεχνικές: υποδόρια μαστεκτομή ± λιποαναρρόφηση
- Επιπλοκές: ασυμμετρία, ουλές, ανάγκη επανεπέμβασης

**Σημείωση**: Ο αποκλεισμός κακοήθειας (π.χ. Ca μαστού σε άνδρες – σπάνιο αλλά πιθανό) είναι κρίσιμος σε ασύμμετρες ή σκληρές μάζες.